اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گرویده بودند درهای برکات را از آسمان و زمین بر آنها می گشودیم ولی چون تکذیب کردند ما آنها را به کیفر اعمالشان رساندیم .

بشر همواره دشمنی داشته به نام شیطان این دشمن در محضر خدا سوگند یاد کرده که انسان را از راه حقیقت باز دارد و او را به گمراهی بکشاند. اسلام آیین فطرت و  حقیقت راهکاری اساسی برای بشر قرار داده است که پرهیزگاری نام دارد پرهیزگاری یا همان تقوا به تعبیر دانشمندان اسلامی پرهیز از حرام های خدا اجتناب از ارتکاب معاصی است که انسان را به عذاب می کشاند.(المیزان علامه  طباطبایی، ج14،‌ص 25)

انسان دارای صفات متفاوتی است برخی ذلیل و پست در میان صفات نیکو تقوا توصیف بس عمیق و مهم دارد به طوری که در قرآن آمده است «بهترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست.» (الحجرات/13)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده اند:

یک خصلت است که هر کس آن را داشته باشد، دنیا و آخرت در اختیار اوست و به بهشت می رود.

پرسید چست؟

فرمود: تقوا. هر کس می خواهد عزیزترین مردم باشد باید تقوای الهی داشته باشد.(بحارالانور، ج7،‌ص285)

انسان سفری دشوار به نام مرگ دارد که در آنجا باید پاسخگو تمام اعمال خود باشد تقوا در این سفر بهترین توشه است.

پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است:

«خیرالزاد التقوا؛ یعنی بهترین توشه پروا پیشگی است.» (وسایل الشیعه، ج15،‌ص341)

تقوا و نتایج آن در زندگی بشر:

آرامش

بشر امروزه بشری مضطرب و نگران است. ضعف  معنویت دور شدن از اصول اخلاقی و پایبند نبودن به ارزش های والای انسانی باعث شده تا بشر روز به روز محتاج به تقوا و پرهیزگاری باشد. تقوا باعث آرامش و یا به تعبیر دیگر سکینه در قلب می شود.

خداوند در قرآن می فرماید: «پس کسی که تقوی را پیشه خود کند و صالح گردد نه ترس برای اوست نه اندوهی.»(اعراف/ آیه35)

پرهیزگاری باعث می شود انسان خود را از بسیاری از گناهان دور کند و البته هر گناهی باعث خسران و ضرر است و این دوری باعث سود و منفعت بشر می شود.

حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه می فرماید: زندگی  متقین آسان است.(نهج البلاغه، خطبه 193)

گشایش و وسعت

مشکلات زندگی انسان همواره به دست خود بشر حل نمی شود بلکه خداوند متعال است که تنگی ها را وسعت می دهد و گشایش در گره های زندگی بشر قرار می دهد.

خداوند در سوره طلاق می فرماید:

«هر کس تقوای الهی داشته باشد خداوند کارهای او را آسان میکند.»(سوره طلاق آیه4)

افزایش روزی و برکت

خداوند متعال به همه انسان ها روزی می دهد اما برخی از انسان ها به دلیل کارهای خاص مانند صدقه دادن صله رحم و احسان و نیکوکاری و دارای روزی بیشتر و برکتی افزون هستند.

خداوند در قرآن می فرمایند :

«و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گرویده بودند درهای برکات را از آسمان و زمین  بر آنها می گشودیم ولی چون تکذیب کردند ما آنها را به کیفر اعمالشان رساندیم.» (اعراف7آیه96)

عاقبت خوش

از دیگر موارد تقوا و پرهیزگاری عاقبت به خیری است که هر انسانی در زندگی خویش میل به سعادت دارد و نیاز دارد تا احساس سعادت و نیک و فرجامی کند. قرآن به انسان به این بشارت را داده است که اگر راه تقوا پیش بگیرد پیروز و رستگار می شود.

«آنهایند که از هدایتی از جانب پروردگارتان برخوردارند و آنها همان رستگارانند.» (بقره 5)

 انسان در مسیر زندگی با افراد بسیاری خو می گیرد که برخی از آنها جز ضرر و خسارت و از دست دادن فرصت ها سودی ندارند تقوا باعث می شود که انسان در دنیایی که اعتماد کمرنگ شده با خداوند انس گیرد.

حضرت علی علیه السلام فرموده اند: هر کس تقوای واقعی داشته باشد خداوند به او انس آرامش عطامی کند بدون اینکه همنشین داشته باشد و او را بی نیاز می کند بدون اینکه مالی داشته باشد، به او عزت می دهد بدون اینکه قدرتی داشته باشد.(بحارالانوارج7ص286)

صبر و شکیبایی

از دیگر آثار تقوا صبر و تحمل است که خداوند به انسان می دهد.انسان با تقوا مشکلات را امتحانی از سوی خداوند می داند که باعث رشد و تعالی انسان می گردد.

در قرآن آمده است: «و در سختی و زیان به هنگام جنگ شکیبایند آنانند کسانی که راست گفته اند و آنان همان پرهیزگارانند.» (بقره آیه177)

انسان پرهیزگار هرگز شکایت نمی کند و به آنچه خداوند دستور می دهد، تسلیم است حضرت علی علیه السلام: متقین را کسانی می دانند که در شداید صبوری می کنند.(نهج البلاغه، خطبه 193)

راستگویی

در اسلام بدترین درد دروغگویی است. دروغگو دشمن خداست و دروغ اثرات بسیار بدی درجامعه می گذارد بی اعتمادی به دیگران حاصل دروغگویی است اما صفت واقعی پرهیزگاران راستگویی است.

رابطه میان تقوا و صداقت رابطه تعاملی و دو سویه است .

فروتنی

تکبر بود که شیطان را از سجده نکردن بر آدم بر حذر داشت تکبر صفتی بسیار ناشایست در انسان است که اثرات سوء مانند دور شدن مردم از خدا دلگیر شدن و ناراحتی دیگران از او ... می شود.

امام علی(علیه السلام) در خطبه 193 که حضرت در توصیف پرهیزگاران می فرمایند: و شیعهم التواضع؛ و رفتارشان با فروتنی است.(نهج البلاغه خطبه 193)

نیکوکاری

اما از آثار دیگر تقوا در زندگی انسان ها نیکوکاری است. کسی که از گناه پرهیز می کند سعی می کند انسان شایسته و خوبی باشد و دیگران نیکویی کند تا رضایت خداوند را بدست آورد. انسان پرهیزگار می کوشد تا به مخلوقات محبت کند .

امام سجاد علیه السلام در کتاب صحیفه سجادیه فرموده اند: بارالها بر محمد و خاندانش درود بفرست و ما را از هدایت او، که در مقابلش گمراهی است بهره مند گردان و از تقوا که ضد جهل و غوایت است توشه بر ما عطا کن و ما را از هلاکت در راه پرهیزگاری که خلاف راه بی پروایی است قرار ده.(الصحیفه السجادیه، ص84، دعای هفدهم)

اما واژه پرهیزگاری در مقابل سرکشی و اطمینان است انسان پرهیزگار تسلیم فرمان خداست و سرکشی نمی کند برخی از لغت شناسان عمل طاغین را (تجاوز از حد و سر پیچی) معنا می کنند. (راغب اصفهانی حسین بن محمد، ص304)

خداوند تبارک و تعالی می فرماید :

این یاد کردی است و قطعا برای پرهیزگاران فرجامی نیک است باغ های همیشگی در حالی که درهای آنها بر ایشان گشوده است.

در انتها باید تقوا را وسیله ای برای سعادت امروز بشر دانست توسعه و صنعتی شدن و دانش فناوری انسان را از خود دور کرده و بسیاری از اصول اخلاقی و انسانی کمرنگ و حتی درحال از بین رفتن است قبح بسیاری از گناهان ریخته و بسیاری مفاهیم ارزشمند بی ارزش شده است. در این شرایط پرهیزگاری و جلوگیری از نقس فرمان های نادرست آن است. تا بشر را که همواره در لبه پرتگاه شقاوت بوده به آرامگاه سعادت و آرامش حقیقی برساند.

اخذ: تبیان